Περπατώντας γύρω από το Χωριό:Τούμπα-Ορμάνι-Ποτάμι

Διασταύρωση "Τούμπα" προς "Ορμάνι"

Περπατώντας γύρω από το Χωριό:

Τούμπα-Ορμάνι-Ποτάμι

      Εχουμε ξαναγράψει για τις δυνατότητες εναλλακτικών διαδρομών περιπάτου γύρω από το χωριό.

       Μια ακόμη διαδρομή για  πρωϊνή πεζοπορία είναι η κατεύθυνση "Πλατεία-Τούμπα-Ορμάνι-Ποτάμι".Αν θέλει κανείς μπορεί να την επεκτείνει,λίγο μακρύτερα, ως διαδρομή επιστροφής με "Ποτάμι-Γέφυρα Ορμάνι-Γραμμή-Αη Νικόλας-Παλιό Πηγάδι-Γέφυρα-Εξωκλήσι-Βρύση-Πλατεία".

Τι βλέπουμε περπατώντας

     Δρόμος:Η ασφαλτόστρωση από εποχής Αποστόλη Δημητρίου, έμεινε σταματημένη  και δεν κάλυψε τα τελευταία οικόπεδα,παρά το ότι ασφαλτοστρώθηκαν στο μεταξύ και αγροτικοί δρόμοι.

Ο δρόμος για Ορμάνι,ευτυχώς διατηρείται σε ικανοποιητική κατάσταση με 3Α.

Περιοχή "Τούμπα"

    Η περιοχή "Τούμπα"

: παλιά μόνιμη πληγή "σκουπιδότοπου" παρά τις πινακίδες "Απαγορεύται η Ρίψη Μπάζων-Σκουπιδιών" ,τα τελευταία χρόνια,με την παρότρυνση του Πολιτιστικού Συλλόγου,με προσωπική δουλειά ,είχε καθαριστεί και δενδροφυτευτεί.

   Από κείνη την επιχείρηση δενδροφύτευσης  έμειναν λιγοστά δενδρύλια (7-8) σήμερα και τα αγριόχαρτα  δεν αφήνουν να δεί κανείς αν υπάρχουν σκουπίδια ανάμεσα.



Βοσκότοπος "Ορμάνι"

 Ορμάνι     

 ο παλιός παραποτάμιος βοσκότοπος,όπου έβοσκαν τα ζώα του χωριού (βόδια,άλογα,γαϊδούρια κλπ) έχει ξαναγίνει "Ορμάνι"(=δάσος,τουρκ?) ελλείψει ζώων, αλλά και "σκουπιδομάνι",με την δική μας "φροντίδα".

    Παλιές καρέκλες,παλιά παπούτσια κλπ, εκτίθενται ολόγυρα,θυμίζοντας δυστυχώς τις "κακές μας συνήθειες.....

 

     Αγροκτήματα: η περιοχή έχει εικόνα εγκατάλειψης καλλιεργειών σχεδόν σε όλο το μήκος της παλιάς παραποτάμιας κοιλάδας που άλλοτε ήταν η περιοχή των μπαξέδων των Αμπελοκήπων.Με προσωπική δουλειά είχαν φτιάξει αρδευτικά κανάλια,"δέση"-μικρό φράγμα στο ποτάμι για πότισμα.

     

     Παραμένουν λίγες καλλιέργειες καλαμποκιού,αμπελιών τώρα, με αρδευτικές γεωτρήσεις.Φυτώρια μήλων εγκαταλειμένα από

χρόνια,στον απόηχο των συνεπειών δυσλειτουργίας της κάποτε φιλόδοξης προσπάθειας της ΓΕΟΚ

Ποτάμι:

Το Ποτάμι που άλλοτε ήταν πηγή ζωής για καλλιέργειες-μπαξέδες και ζώα,τώρα  δεν πλησιάζεται στα 15 μέτρα από την δυσοσμία,"βρώμα" λόγω ροής των δήθεν επεξεργασμένων υγρών του Βιολογικού Καθαρισμού ΔΕΥΑΚ.Από την όψη-χρώμα,την δυσοσμία, αλλά και το παχύρευστο της ροής, φαίνεται ότι ο Βιολογικός έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη του και δεν λειτουργεί όπως θάπρεπε.Προβλέπονταν να εκρέει νερό "κατάλληλο για άρδευση".Εδώ όμως,  μακροσκοπικά φαίνεται ότι πρόκειται περίπου για "αραιωμένα λύματα",  που ρυπαίνουν όλη την περιοχή.Ευτυχώς οι Μπαξιοβάνοι είχαν μεταφέρει προ ετών τις καλλιέργειές τους σε άλλες περιοχές.Φίλος στην Μηλίτσα ,έλεγε προ ημερών ,οτι ήταν αδύνατο να ποτίσει από το ποτάμι,αφού η αντλία του "μπούκωσε" στη λάσπη.

       Φαίνεται ότι οι αρμόδιοι δεν νοιάζονται.Ο Δήμος Καστοριάς δεν νοιάζεται.Δεν είμαστε και  στην "επικράτειά" του.Ο Βιολογικός όμως ,με τις συνεχείς συνδέσεις νέων οικισμών,έχει μετατραπεί σε Βιολογικό όλου του Νομού Καστοριάς και η κατάσταση λειτουργίας του,εφ όσον δεν συντηρείται κανονικά,(άγνωστο τι προσωπικό διαθέτει γι αυτό η ΔΕΥΑΚ),εγκυμονεί ευρύτερους κινδύνους για την περιοχή.

      Οι κάτοικοι μιλούν με σκωπτική μελαγχολία, ότι απειλούνται με "έκρηξη τσιρλομπίλ" (κατ'ανaλογία με το Τσερνομπίλ)

       Διαβάζουμε τελευταία,διθυράμβους για προγραμματιζόμενα έργα εξυγείανσης της Λίμνης μεταξύ δε  των παρεμβάσεων  είναι και η διευθέτηση του ρέματος Γκιόλι για να "σωθεί" η Λίμνη.

        Τι να την κάνουμε την διευθέτηση και εκβάθυνση της κοίτης,αν δεν λειτουργεί σωστά ο Βιολογικός?Για να ρέουν καλύτερα τα λύματα στο ποτάμι μας?

        Ηδη από ετών ,φίλος συγχωριανός, μου είχε πεί ότι είχε πάει το κοπάδι τα πρόβατά του στο Ορμάνι,κινήθηκαν προς το ποτάμι, αλλά μόλις πλησίασαν,στράφηκαν προς τα πίσω!

         Τώρα δεν μπορεί να πλησιάσει κανείς στα 15 μέτρα από την "μπόχα".

"Ορμάνι"-Μπάνιο στο Ποτάμι-
θέση "Τρίτα"- 1968-'1969

      Και να σκεφθεί κανείς ότι σ'αυτό το ποτάμι κάποτε κάναμε ,παιδιά μπάνιο,υπήρχαν ψάρια....κρίμα.......

 

    Δεν αρκεί όμως να "μοιρολογούμε" για την κατάντια μας.Το θέμα πρέπει να τεθεί στους αρμοδίους επιτακτικά.Το χωριό μας είναι το πρώτο που δέχεται αυτή την επίπτωση που φυσικά μεταφέρεται και στον Αλιάκμωνα απ'όπου υδρεύονται πόλεις παραπέρα,όπως η Θεσσαλονίκη,αλλά γι αυτό ας νοιαστούν άλλοι Δήμαρχοι,οι δικοί μας όμως ας δούν την δική μας περιοχή.

       Τις τελευταίες μέρες υπάρχει κάποια βελτίωση στην δυσοσμία και στο χρώμα του νερού,ίσως να βελτιώθηκε η λειτουργία ,αλλά αυτό φυσικά δεν αρκεί.

Κοσμάς ο Αιτωλός ή Πατροκοσμάς

Κοσμάς ο Αιτωλός ή Πατροκοσμάς

 

Ο πατροκοσμάς έκανε πολλές περιοδείες στην τότε τουρκοκρατούμενη Ηπειρο και Δυτ μακεδονία.Δύο φορές (1763-73 και 1775-77) στη Δυτ Μακεδονία-Κατά διηγήσεις, είχε περάσει και από το Χωριό μας "Σδράλτση"(??)

 

    Σήμερα  Σάββατο 24-8-2013 τιμάται η μνήμη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού που αναφέρεται και σαν ΠατροΚοσμάς.

 Ο Κοσμάς ο Αιτωλός ,Κατά τον βιογράφο και σύγχρονό του Νικόδημο Αγιορείτη γεννήθηκε στο χωριό Μέγα Δένδρο Απόκουρου κοντά στο Θέρμο ενώ κάποιοι μελετητές θεωρούν πιθανό το γειτονικό Ταξιάρχη^[1]. Ο πιθανός χρόνος γέννησής του είναι το 1714 διότι ο Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει πως πέθανε σε ηλικία 65 ετών. Οι Παπακυριακού και Κώνστας την τοποθετούν στα 1700-1707

    Το 1749 πήγε στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους (χερσόνησος του Άθω), όπου έκανε σπουδές ανωτέρου επιπέδου στη θεολογία και τη φιλοσοφία. Εκεί υπήρξε μοναχός για δύο περίπου χρόνια στη μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Στα 1759 εγκατέλειψε το μοναστήρι και με εντολή του Πατριάρχη Σεραφείμ ξεκίνησε τις περιοδείες του στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα και την Ήπειρο προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο τότε εξισλαμισμό των Χριστιανών^[6]. Παρακινούσε με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία που θα διδάσκουν την ορθοδοξία. Το σχολείο αντιμετωπίζεται από τον Κοσμά σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ορθοδοξίας και η εκπαίδευση σαν ένα εργαλείο κατήχησης στην ορθοδοξία^[7]. Εκτός από τη σημασία της Ελληνικής γλώσσας αναφέρεται συχνά και στο "ποθούμενο" που ήταν η απελευθέρωση του γένους. Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η απόλυτη αφιλοχρηματία. Έλεγε επί λέξει: «Δεν έχω άλλο ράσο από αυτό που φορώ».

     Μέσα σε 16 χρόνια ίδρυσε περίπου 250 σχολεία^[8]. Στις Διδαχές του παρότρυνε τους γονείς να σπουδάζουν τα παιδιά τους Ελληνικά, τα οποία είναι η «γλώσσα της Εκκλησίας».

      Ο Πατήρ Κοσμάς ο Αιτωλός ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στις 20 Απριλίου 1961 και η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου.

     

  .....περισσότερα βλ.Βιογραφία Κοσμά  Αιτωλού...

 

Περιοδείες του Πατροκοσμά στην Δυτ Μακεδονία:2 Φορές στο Γέρμα-Ηρθε και στο Χωριό μας?

 

      Ο ιερομάρτυρας και εθνομάρτυρας Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 - 1779) επισκέφτηκε τον Γέρμα Καστοριάς  (παλιό όνομα 'Λόσνιτσα") δύο φορές, κατά τη Β΄ και Γ΄ περιοδεία του, (1763-73 και 1775-77), αντίστοιχα,όπου δίδαξε και ίδρυσε Ελληνικό Σχολείο,όπου χρέη Δασκάλου ανέλαβε ο εκάστοτε παπάς του χωριού

      Προς τιμήν του Κοσμά του Αιτωλού υπάρχει στον Γέρμα Ναός αφιερωμένος στον Αγιο.Από το Ιστολόγιο του φίλου Γ.Αλεξίου,συνταξιούχου Δασκάλου-Θεολόγου , από τον Γέρμα Καστοριάς,που υπήρξε Σχολικός Σύμβουλος και στο Χωριό μας πήραμε τις βασικές αυτές πληροφορίες.

Στο ιστολόγιό του "Φώς της Καστοριάς" υπάρχει εκτεταμένη αναφορά στις επισκέψεις του Αγίου Κοσμά στο Γέρμα,τις προφητείες του γενικά αλλά και τοπικά για την περιοχή.

    Για το χωριό μας έχουμε κάποιες,μη επιβεβεβαιωμένες πληροφορίες , από πάππου προς πάππον διηγήσεις,από τον παππού μακαρίτη ιεροψάλτη Σιαρέγκο ( διήγηση  από εγγονό του σήμερα Νίκο Νικολόπουλο ,αλλά και Ηλία Παπαδόπουλο από μάνα του, αδελφή Σιαρέγκου)  ότι  ο Πατροκοσμάς είχε περάσει ή και διανυκτέρευσε  στο Σδράλτση,αφού είχε έρθει από το Δουπιάκι (Δισπηλιό),όπου συνάντησε χωρικούς "Ντουπιακνούς" και ρωτούσε πληροφορίες για την Καστοριά και τα γύρω χωριά..Δεδομένου ότι ο Πατροκοσμάς πήγε 2 φορές στη "Λόσνιτσα" (Γέρμα) δεν αποκλείεται να πέρασε και από το χωριό μας και ίσως να έσπειρε τότε τον σπόρο της ίδρυσης της μετέπειτα "Ελληνικής Σχολής Σδράλτσης".

    Αν αυτό αληθεύει,φαίνεται  ότι το Χωριό "Σδράλτση" υπήρχε από το έτος 1775 τουλάχιστον, αν και κατά άλλη πηγή (δάσκαλος Μίμης Δημητριάδης από φίλο του καθηγητή Ιστορίας ΑΠΘ κ Κολιόπουλο, από το Βοτάνι Καστοριάς) αναφέρονται σε Φορολογικά Κατάστιχα της Οθωμανικής περιόδου Φόροι από "Σδράλτση"  πολύ παλιότερα (από το 1540(??))

 

Χελιδόνια:Εικόνες στοργής,Θαύμα της Φύσης

Χελιδόνια:Εικόνες στοργής,Θαύμα της Φύσης

 

     Τα χελιδόνια περιέρχονταν τιτιβίζοντας στη βεράντα του σπιτιού.Στο ράμφος, κόκκοι λάσπης.Επιχείρηση Χελιδονοφωλιάς σε εξέλιξη στη βεράντα?Πρώτη σκέψη:...,ενόχληση,αναμενόμενες κουτσουλιές,ααα, να λάβουμε μέτρα,ταινίες νάυλον κλπ.         

Χελιδονοφωλιά Αύγ'2013 με 4 μικρά

Ομως,η φυσική ανάγκη στέγασης δεν γνωρίζει εμπόδια.Το πρωϊ ήδη ήταν έτοιμη η χελιδονοφωλιά στην γωνία της βεράντας.

      Προβληματισμός:.....να τη χαλάσουμε?Δεύτερη σκέψη :.....κρίμα είναι.Δεν πειράζει ας καθαρίσουμε και καμιά κουτσουλιά.

       Ετσι παρακολουθήσαμε μέρα τη μέρα, την ανάπτυξη της χελιδονοοικογένειας.Τέσσαρα μικρά χελοδονάκια έβγαζαν τα στοματάκια τους από τη φωλιά και τα Χελιδόνια-γονείς τα τάϊζαν με τροφές που έφερναν κάθε τόσο.Μεγάλωναν σιγά-σιγά,μισοέβγαιναν σκαρφαλωμένα στην άκρη της φωλιάς,ώσπου μιά μέρα,σε διάστημα μικρότερο του μήνα, τα είδαμε δειλά-δειλά να πετάνε και να στέκονται στο

Τα μικρά χελιδονάκια καμαρώνουν
που έμαθαν πλέον να πετάνε

κλαδί στο κοντινό δένδρο και μάλιστα παιγνιδίζοντας, το ένα ανέβηκε στην πλάτη της Χελιδόνας που στέκονταν δίπλα και τα καμάρωνε,ενώ το άλλο του ζεύγους,πέταξε κοντά τους και τούδωσε ένα "φιλί-ακούμπισμα" με το ράμφος του,σαν να το επιβράβευε.- ........Ενα Θαύμα της Φύσης,της Θείας Δημιουργίας.......
     Παρατηρώντας τα Χελιδόνια,λίγες μέρες,θυμηθήκαμε και δικαιολογούμε το "χόμπυ παρατήρησης πουλιών" (birdwatching) που έχει διεθνώς πολλούς θιασώτες.
 

Ζώα & μετά Ποδήλατα:Τα πρώτα Ποδήλατα στο Χωριό

Ζώα και μετά Ποδήλατα:Τα πρώτα Ποδήλατα στο Χωριό

 

  Το κύριο μέσο μετακίνησης και ατομικής μεταφοράς,για χρόνια, ήταν τα ζώα, (γάϊδαρος-άλογο-μουλάρι).

Νίκος Νικόπουλος-Καστοριά-
γυρνώντας από το παζάρι
-αρχές δεκαετίας '60 

     Με αυτά  και οι χωριανοί μας μετέφεραν τα "ζαρζαβατικά" τους στο παζάρι και στους μαχαλάδες της Καστοριάς,μ'αυτά καβάλα, στο σαμάρι ή στη σέλα μετακινούνταν και οι ίδιοι,στην πόλη ,στο χωράφι,στα γύρω χωριά.

      Στα τέλη της δεκετίας του '50 και στις αρχές της 10ετίας του '60 εμφανίστηκαν και στο χωριό τα πρώτα Ποδήλατα.

     Νεαροί της εποχής άρχισαν να τα χρησιμοποιούν για να πηγαίνουν στην Καστοριά για τη δουλειά της Γούνας και φυσικά για"βόλτα" μετά τη δουλειά.Στο περιθώριο,βρίσκαν την ευκαιρία και οι νεώτεροι της οικογένειας να κάνουν την τσάρκα τους στο χωριό

     Τα ποδήλατα στην Ελλάδα εμφανίστηκαν το 1885 και από τότε ως τώρα παρουσίασαν σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις.

    Ποδήλατα κλασσικά ανδρικά,γυναικεία,παιδικά,αθλητικά,με σχάρα ,με καλάθι,διπλά ποδήλατα κλπ

         Για την Ιστορία του Ποδηλάτου  γενικά ΚΛΙΚ ΕΔΩ

         Την περίοδο 1964-70,θυμάμαι το ποδήλατο ως κύριο μεταφορικό μέσο για το Αργος Ορεστικό,στο Γυμνάσιο και επιστροφή στους Αμπελόκηπους, αλλά μόνο Σαββατοκύριακα,με ειδική άδεια 



Χρίστος Νικόπουλος
Β' Γυμνασίου 1964-65
-πίσω το παλιό μαγειρείο του Σχολείου

       Το Σχολείο ήταν τόσο αυστηρό που δεν επέτρεπε χρήση ποδηλάτου όλη την εβδομάδα,**"δια να μην περισπάται η προσοχή των μαθητών από την μελέτην των μαθημάτων"!.Οι καθηγηταί περιήρχοντο την κωμόπολιν ,δίκην περιπόλου.Οι παραβάται,εις την "αναφοράν λόχου"(πρωϊνή προσευχή) ελάμβαναν τας καταλλήλους ποινάς (αποβολή,επιστροφή μετα κηδεμόνος κλπ)-Ταύτα εν Αργει Ορεστικώ,δεκαετία '60.**

 

Παντελής Γκίτσος-

ποδηλασία στο προαύλειο Δημ Σχολείου-

αρχές δεκαετ '60

     Βρήκαμε δυό φωτογραφίες της δεκαετίας του 1960 στο προαύλειο του Δημοτ Σχολείου μας:Παντελής Γκίτσος και Χρίστος Νικόπουλος,ποδηλασία στην Αυλή του Σχολείου.

       Σημαίες,σήματα,φωτάκια κλπ έδιναν "μόστρα" στα ποδήλατα και οι σχετικές "εξυπνάδες" έδιναν κι έπαιρναν:με ένα χέρι,χωρίς χέρια,ορθοπηδαλιά στην ανηφόρα κλπ.

       Το ποδήλατο και σήμερα παραμένει ένα ενδιαφέρον μέσο ατομικής μετακίνησης που προσφέρεται παράλληλα και για άσκηση.

         Βέβαια οι πόλεις  μας δεν έχουν τις κατάλληλες υποδομές ποδηλατοδρόμων έτσι που να χρησιμοποιείται ευρύτερα το ποδήλατο,όπως σε άλλες χώρες,όπου έχουν προχωρήσει παραπέρα με δωρεάν διάθεση δημοτικών ποδηλάτων, για μετακίνηση των δημοτών με στόχο την αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας.

      Ομως ,όπου μπορούμε,στα χωριά μας τουλάχιστον,ας τα χρησιμοποιούμε,συνδυάζοντας το τερπνόν μετά του ωφελίμου.