 |
| Πολιτιστικό Κέντρο Αμπελοκήπων |
Αποκριές και Καθαρά Δευτέρα
17κ 18.3.2013 στο Χωριό
Πέρασε η Κυριακή της Τυρινής,πιό γνωστή στο χωριό σαν "Μεγάλη Αποκρηά" και ακολούθησε η καθαρά Δευτέρα.
Προηγήθηκε το "ΨυχοΣάββατο",όπου κατά παράδοση και κατά το τυπικό της Εκκλησίας,γίνεται επιμνημόσυνη ακολουθία για όλους τους κεκοιμημένους με κόλυβα και επισκέψεις στους Τάφους και "Τρισάγιο" από τους συγγενείς.
Την Κυριακή, εκκλησιασμός,ευχές και "συγχώρεση" μεταξύ αλλήλων.
 |
| Φασολάδα |
 |
| Χαρταετοί στο Γήπεδο , Καθαρά Δευτέρα |
Την επομένη μέρα,Καθαρά Δευτέρα ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού,πρόσφερε Φασολάδα, με Λαγάνα και άλλα νηστίσιμα στους χωριανούς,στο Πολιτιστικό Κέντρο,μια και λόγω κακοκαιρίας, δεν ήταν δυνατή ανάλογη εκδήλωση υπαίθρια στο Πάρκο Τσιφλίκι.
Κάποιοι,κόντρα στον καιρό, κράτησαν και το έθιμο του Χαρταετού,δίπλα στο Γήπεδο
Εθιμα Αποκριάς παλιά και έθιμα που σώζονται ακόμη
Φωτιές:παλιότερα,10ετία του '50,αρχές 10ετίας '60 υπήρχε το έθιμο με μικρές φωτιές στις γειτονιές,με κλήματα,απ'το κλάδεμα των αμπελιών,με κοτσάνια καλαμποκιού,ψιλά τσάκνα κλπ.Νεαρά παιδιά,παίζοντας πηδούσαν πάνω απ΄τη φωτιά."Ετσι, μπράβου, να φύγουν οι ψύλ'"-έλεγαν οι μεγαλύτεροι,που είχαν δεινοπαθήσει από ψύλους και κοριούς. Στις μέρες μας,το έθιμο ξεχάστηκε και παραμένει η Φωτιά, μόνο παραμονή τα Κάλλαντα.Πάντως, είναι γνωστό ότι η Φωτιά,πάντα αποτελούσε μέρος πολλών τελετουργιών από αρχαιοτάτων χρόνων
 |
| Αποκρηάτικά αυγά. βαμμένα με κρεμμυδόφλουδες |
Αποκρηάτικα Εδέσματα-Κεράσματα:Πέρα από τα νηστίσιμα (φασολάδα,φακές,ρεβύθια) την Αποκρηά, υπήρχαν και υπάρχουν, κάποια από τα παλιά εδέσματα
Αυγά: βάφουμε αυγά με κρεμμυδόφλουδες, στο χρώμα φλούδας κρεμμυδιού, σε αντιδιαστολή με τα εορταστικά Πασχαλιάτικα κόκκινα αυγά.
 |
| Παραδοσιακή αποκρηάτικη "ληξουριά-Ράσι" |
 |
| Σάλιαροι |
"Ράσι":Την Καθαρά Δευτέρα, ως συνοδευτικό του φαγητού, βράζεται στάρι με ειδική συνταγή σαν πολτός, που εμπλουτίζεται με τριμμένα καρύδια και τρώγεται με ζάχαρη. Οι παλιότεροι το λένε "ράσι" ή "αράσι".
Κάποιες νοικοκυρές, όπως η Μαριάνθη Παπαδόπουλου, κρατούν ακόμη την παράδοση και έτσι ,δοκιμάσαμε και φέτος την νηστίσιμη αυτή νοστιμιά.
(**"Ράσι":Η συνταγή της Μαριάνθης:Στουμπίζουμε-σπάζουμε το στάρι από βραδύς,στο μεγάλο ξύλινο γουδί,μετά το βάζουμε σε νερό να μουλιάσει όλο το βράδυ.Το πρωϊ το στραγγίζουμε απ΄το νερό και μετά το βράζουμε,μέχρι να χυλώσει.Στη συνέχεια προσθέτουμε τριμένα καρύδια και έτοιμο το "ράσι".Τρώγεται είτε έτσι σκέτο είτε με προσθήκη ζάχαρης)
(**"Ράσι":Η συνταγή της Μαριάνθης:Στουμπίζουμε-σπάζουμε το στάρι από βραδύς,στο μεγάλο ξύλινο γουδί,μετά το βάζουμε σε νερό να μουλιάσει όλο το βράδυ.Το πρωϊ το στραγγίζουμε απ΄το νερό και μετά το βράζουμε,μέχρι να χυλώσει.Στη συνέχεια προσθέτουμε τριμένα καρύδια και έτοιμο το "ράσι".Τρώγεται είτε έτσι σκέτο είτε με προσθήκη ζάχαρης)
"Σάλιαροι": ειδικό κέρασμα της νηστείας της Αποκρηάς, ζύμη στο σχήμα του μεσοφέγγαρου, γεμιστή με καρύδια, κανέλα και ζάχαρη.
"Συγχώρεση":Την Αποκρηά και σήμερα ζητούμε μεταξύ αλλήλων συγχώρεση, όπως κι ο παπαΝικόλας στην Εκκλησία. Παλιότερα συνηθίζονταν(10ετίες '50-60) ανταλλαγές επισκέψεων στα σπίτια μεταξύ συγγενών την Κυριακή το βράδυ, όπου πρόσφεραν τα βαμμένα αυγά και "σαλιάρους". Ζητούσαν "συγχώρεση" μεταξύ τους( ήλιγαν-"να μας σχουρέστι,άμα είπαμι κανά λόγουν-Σχουριμέν'!Κι σεις να μας σχουρέστι-Σχουριμέν'-Χρόνια Πουλλά!"-κι του Χρόν'!) και τα παιδάκια φυλούσαν τα χέρια των πιο ηλικιωμένων που τους έδιναν για καλό ένα μικρό "χαρτζηλίκι".
Βεγγαλικά:εκείνη την περίοδο, τις δύο δεκαετίες που αναφέρθηκαν, τα νεαρά παιδιά Δημοτικού, χρησιμοποιούσαν πιστόλια για"καψούλια" και "τάπες" για θόρυβο εκπυρσοκρότησης, μέχρι που "ου Δάσκαλους ου Χάσιους, μι λίγιεις "βιργιές", σ'όσους δεν του καταλάβιναν,(-όπου δεν πίπτει λόγος,πίπτει ράβδος,άλλωστε, κατά παλαιά '"εκπαιδευτική πρακτική"), κήρυξε την κατάργηση του "εθίμου" θεωρώντας το επικίνδυνο(??), για παιδιά(ημείς απουρούσαμι,γιατί??,αλλά...οι δασκάλ' αυτά τα χρόνια,έτσ'"συμβούληβαν¨" τα πιδιά.μι την κιντημέν'τη βέργα...)
 |
| Λαγάνα |
"Φουρνιτάρες":Ηταν οι παλιού τύπου λαγάνες, γίνονταν με παραδοσιακή ζύμη και ψήνονταν στο παλιό φούρνο, που καίγονταν με κλήματα και ξύλα την Καθαρά Δευτέρα.Επειδή είχαν μικρό πάχος,ψήνονταν και έβγαιναν απ'το φούρνο, πολύ νωρύτερα από το υπόλοιπο ψωμί.
Καθαριότητα Καθαράς Δευτέρας κ Αναζήτηση Φωλιάς:...την Καθαρά Δηφτέρα οι νοικουκυρές,ανασκουπώνουνταν ση ξησιήκουμα, μη καθαριότητα στου σπίτ' ,κι πιό πουλύ στου μεγειργειό. Ολα τα "αγγειά", κατσαρόλις-ντιντζιρέδις,καζάνια-χαρανιά, καδιά,κιούπια, σκαφίδια,πλαστήρια κλπ ) ήθηλαν την φροντίδα τις.Ετσι οι μανάδις της ηπουχής,για να μην έχουν "τρύπημα κιφάλ'" απού τα νηαρά βλαστάρια τις,είχαν σκιφτεί του έθιμου "Ψάξτι φουλιά απού μπιλμπίλ'"( Λέξη μάλλον τουρκ.προέλευσης=κάποιο σπάνιο είδος αηδονιού?)".
΄Ηλιγαν λοιπόν στα πιδιά: "'αει,φεύγατι,να πάτι τώρα να βρείτι φουλιά απού μπιλμπίλ,αλλοιώς δεν έχ' φαϊ""-΄Ηξηραν,ότι τέτοιεις φουλιές (σαν κουκούλι-σακκούλι) που κρέμουνταν σι ιτιές,στις όχτεις στου πουτάμ' στου Ορμάν',ήταν σπάνιεις και θα αργούσαν να γυρίσουν πίσου,ως να τιλειώσουν αυτές, τις δουλειές .
Καμιά φουρά,κάποια πιδιά, γύριζαν άπραχτα."-Πούνι η Φουλιά,τι είπαμε?-Μάνα,έψαξα σι όλου του πουτάμ' κι δε βρήκα-Αει,ρε μάνα μου,κουράσκεις,δεν πειράζ,του Χρόν'θα βρείς,τρανύτερ' φουλιά, έλα τώρα να φάς φρέσκια φουρνιτάρα,μόλις βγήκαν απ΄τουν φούρνου, μι ηλιές κι χαλβάν ".
Χαρταετός: από μέρες τα παιδιά, με οδηγίες μεγαλύτερων,αδελφών,θείων ετοίμαζαν, για την Καθαρά Δευτέρα, χειροποίητους χαρταετούς με καλάμι-Κότσες,χαρτί εφημερίδας ή άλλο,σπάγγο,προζύμι για κόλλα,ουρά με λωρίδες χαρτιού.Ιδιαίτερη τέχνη ήθελε το "ζύγιασμα" αλλά και το σωστό εμπειρικά μήκος "ουράς".Ο σπάγγος έπρεπε να "ισοζυγιαστεί" στο δέσιμο,αλλοιώς ο αετός έφερνε σβούρες και έπεφτε,δεν πετούσε ψηλά.
Για όσους έχουν μεράκι για Χαρταετό δείτε:
-Πως θα κατασκευάσετε τον δικό σας Χαρταετό-Οδηγίες και όσοι θέλουν περισσότεροι εποπτεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου