Φώτα και Αγιασμός στο ποτάμι "καναν κιρό",στου Χουριό,στους Αμπελόκηπους

 Φώτα και Αγιασμός στο ποτάμι "καναν κιρό" στου Χουριό

**Αναδημοσίευση από άρθρο στο Ιστολόγιό μας του '2010-Αμπελόκηποι Καστοριάς

      Πάει χρόνια πιά που δεν κατεβαίνουμε στο ποτάμι για τον Αγιασμό,όπως παλιά.Πότε δεν είχε νερό,πότε είχε κακοκαιρία,πότε το νερό δεν ήταν καθαρό,λόγω λυμάτων Βιολογικού,το έθιμο σταμάτησε.

    Τον παλιό καιρό τα Φώτα,  η καμπάνα σήμαινε χαράματα,5,30-6,00πμ.Για τον Αγιασμό πήγαιναν οι "άντροι" και έπαιρναν τα μεγάλα "εικονίσματα" από την Παναγία και τον Αη Νικόλα και τάφερναν στο ποτάμι να ραντιστούν από το αγιασμένο νερό του ποταμιού.

Αγιασμός Φώτων στο Ποτάμι, με χιόνια.Διακρίνεται

ο παπαΝικόλας,δεκαετία '70(μετά το '74)

    Παρέες νεαρών περιέρχονταν τις όχθες του ποταμιού,έτοιμοι να πηδήξουν στα παγωμένα νερά να πιάσουν το Σταυρό.Οι νοικοκυρές κατέβαιναν έχοντας μαζί τους "μαλάθα" με τα εικονίσματα από το σπιτικό εικονοστάσι,κανάτα με καρύδια και βασιλικό για να τη γεμίσουν αγιασμό και μιά "πλεξούδα χερόβολο" τυλιγμένο με κόκκινες κορδέλεςς" όπου ήταν κρεμασμένα  δυό ειδικά πλασμένα ψωμάκια με σχέδια,ένα για τα πρόβατα και ένα για τα Βόδια,που μετά τον αγιασμό τα τάϊζαν ραντίζοντάς τα με αγιασμό για "καλό" όλη τη Χρονιά ("χερόβολο"-) μετά τον αγιασμό "έδεναν" τα αμπέλια σταυρωτά,αλλά και τα άλλα οπωροφόρα δένδρα,. για καλή παραγωγή ,ραντίζοντάς τα με Αγιασμό.

     Οταν ο παπα Γιώργης και μερικές φορές και ο παπα Νικόλας,αργότερα(βλ.φωτογραφία),κατέβαιναν από την Παναγία από τις κατηφόρες("ριντώματα") ο κόσμος περίμενε ήδη κάτω στο ποτάμι για τον Αγιασμό,με κεριά φωνάζοντας "Κύρ(γ)ιαλέησον"-"Κύρ(γ)ιαλέησον"(=Κύριε Ελέησον!).

   Μετά τον Αγιασμό ο παπάς πήγαινε στην όχθη του ποταμιού,πάνω κάτω, ενώ απέναντι οι νεαροί χειμερινοί κολυμβητές περίμεναν(με "Κυρ(γ)ιαλέησον-Κυρ(γ)ιαλέησον!) να ρίξει το Σταυρό.

Το ποτάμι και η Γέφυρα σήμερα.Εδώ ρίχνονταν ο Σταυρός

 

Με ΚΛΙΚ ΕΔΩ Δείτε VIDEO περιοχής

     Φώναζαν στον παπά "Απάν' παπά-Απάν παπά"!,εννοώντας να ρίξει τον Σταυρό πιό πάνω που είχε πιο πολύ νερό.

     Αφού έκαναν τις βουτιές,έπιαναν το Σταυρό και τρέχοντας πάνω κάτω έβρεχαν τον κόσμο με το νερό του ποταμιού "για καλό" και μετά την τελετή γύριζαν σε όλο το χωριό,ψάλλοντας "εν Ιορδάνει Βαπτιζομένου σου Κύριε....!" με το Σταυρό, να τον ασπαστούν σε όλα τα σπίτια και να ρίξουν  και τον σχετικό "οβολό" στο δίσκο,να βγούν και λίγο τα έξοδα για τα Οργανα που θα έρχονταν για τα Καρναβάλια

   -Μιά φορά ,μου διηγούνταν ο πατέρας μου Κοσμάς Νικόπουλος (παλιός ψάλτης) ότι το ποτάμι είχε πάρα πολύ ορμητικό νερό και ο Σταυρός ΄παρασύρθηκε και δεν μπόρεσαν να τον πιάσουν οι κολυμβητές. Ολοι στεναχωρήθηκαν (κακό σημάδι κλπ) και επί μέρες "Οι άντροι" τον αναζητούσαν κατά μήκος του ποταμιού,από την γέφυρα μέχρι το Στάσινο.Τον βρήκαν,μετά από μέρες,κάπου σκαλωμένο σε κλαδιά στην όχθη ,κοντά στην τοποθεσία "Στάσινο".( ο Θωμάς Κατσαούνης,έριξε ¨πιζόβουλο" για ψάρια και βρήκε μέσα τον Σταυρό,σύμφωνα με διήγηση του Ηλία Παπαδόπουλου)

       Μετά τη λειτουργία,ήδη τα όργανα που είχαν "πιάσει" τα παιδιά του χωριού ,ήδη είχαν έρθει και περίμεναν στην πλατεία της Παναγίας για το Γλέντι του Καρναβαλιού που τότε κρατούσε 2 μέρες ,Φώτα και Αη Γιάννη

Αη Γιάννης "Καρναβάλι 2010"

1.Παλιά Καρναβάλια στο Χωριό.

Φωτο παλιού Καρναβαλιού ,από ψηλά ,από Καμπαναριό

Πλατεία Παναγίας Αμπελοκήπων

     Απ΄ο,τι λένε οι "τρανύτεροι", παλιότερα το Καρναβάλι γινόταν και στους Αμπελόκηπους Πρωτοχρονιά(όπως παρέμεινε στα διπλανά χωριά Δισπηλιό,Μηλίτσα,που κάποτε είμασταν μια Κοινότητα).Κάποια φορά όμως έτυχε τα παιδιά του χωριού, να μη βρίσκουν όργανα, ήταν πιασμένα σε άλλα χωριά, που είχαν παράλληλα γλέντι,κάποιοι οργανοπαίχτες τους "γέλασαν',δεν ήρθαν,πήγαν αλλού,τάχα στη Λιθιά (από τότε λέγεται η έκφραση "Τζούμ τάργανα στου Κουμανίτσιαβου"(Λιθιά)).

     Ετσι αποφάσισαν και μετέφεραν το Γλέντι τα Φώτα και τον Αη Γιάννη που δεν υπήρχε σε άλλα χωριά παρά μόνο στην Καστοριά αλλά και εκεί η κύρια μέρα ήταν η "πατερίτσα" μετά τον Αη Γιάννη.Και από τότε , για σιγουριά με τους Οργανοπαίχτες,τα παιδιά ζητούσαν από τον Κλαριντζή ,να ξεβιδώσει και να τους παραδώσει για εγγύηση το πάνω μισό κομμάτι του Κλαρίνου,για να μη πάει αλλού!

παλιό Καρναβάλι,Πλατεία Παναγίας

Διακρίνονται από αριστερά,στο γάιδαρο:

Βασίλης Ζησιάδης,Μιχάλης Τερψόπουλος,

Στέργιος Κεντζόπουλος,Μήτσος Αντωνόπουλος.

Καθιστές Βαγγελιώ Αντωνόπουλου,Αγνή Σιδοπούλου και..??

...Τους υπόλοιπους όποιος θυμάται,ας μας γράψει....