Κοσμάς ο Αιτωλός ή Πατροκοσμάς

Κοσμάς ο Αιτωλός ή Πατροκοσμάς

 

Ο πατροκοσμάς έκανε πολλές περιοδείες στην τότε τουρκοκρατούμενη Ηπειρο και Δυτ μακεδονία.Δύο φορές (1763-73 και 1775-77) στη Δυτ Μακεδονία-Κατά διηγήσεις, είχε περάσει και από το Χωριό μας "Σδράλτση"(??)

 

    Σήμερα  Σάββατο 24-8-2013 τιμάται η μνήμη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού που αναφέρεται και σαν ΠατροΚοσμάς.

 Ο Κοσμάς ο Αιτωλός ,Κατά τον βιογράφο και σύγχρονό του Νικόδημο Αγιορείτη γεννήθηκε στο χωριό Μέγα Δένδρο Απόκουρου κοντά στο Θέρμο ενώ κάποιοι μελετητές θεωρούν πιθανό το γειτονικό Ταξιάρχη^[1]. Ο πιθανός χρόνος γέννησής του είναι το 1714 διότι ο Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει πως πέθανε σε ηλικία 65 ετών. Οι Παπακυριακού και Κώνστας την τοποθετούν στα 1700-1707

    Το 1749 πήγε στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους (χερσόνησος του Άθω), όπου έκανε σπουδές ανωτέρου επιπέδου στη θεολογία και τη φιλοσοφία. Εκεί υπήρξε μοναχός για δύο περίπου χρόνια στη μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Στα 1759 εγκατέλειψε το μοναστήρι και με εντολή του Πατριάρχη Σεραφείμ ξεκίνησε τις περιοδείες του στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα και την Ήπειρο προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο τότε εξισλαμισμό των Χριστιανών^[6]. Παρακινούσε με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία που θα διδάσκουν την ορθοδοξία. Το σχολείο αντιμετωπίζεται από τον Κοσμά σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ορθοδοξίας και η εκπαίδευση σαν ένα εργαλείο κατήχησης στην ορθοδοξία^[7]. Εκτός από τη σημασία της Ελληνικής γλώσσας αναφέρεται συχνά και στο "ποθούμενο" που ήταν η απελευθέρωση του γένους. Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η απόλυτη αφιλοχρηματία. Έλεγε επί λέξει: «Δεν έχω άλλο ράσο από αυτό που φορώ».

     Μέσα σε 16 χρόνια ίδρυσε περίπου 250 σχολεία^[8]. Στις Διδαχές του παρότρυνε τους γονείς να σπουδάζουν τα παιδιά τους Ελληνικά, τα οποία είναι η «γλώσσα της Εκκλησίας».

      Ο Πατήρ Κοσμάς ο Αιτωλός ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στις 20 Απριλίου 1961 και η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου.

     

  .....περισσότερα βλ.Βιογραφία Κοσμά  Αιτωλού...

 

Περιοδείες του Πατροκοσμά στην Δυτ Μακεδονία:2 Φορές στο Γέρμα-Ηρθε και στο Χωριό μας?

 

      Ο ιερομάρτυρας και εθνομάρτυρας Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 - 1779) επισκέφτηκε τον Γέρμα Καστοριάς  (παλιό όνομα 'Λόσνιτσα") δύο φορές, κατά τη Β΄ και Γ΄ περιοδεία του, (1763-73 και 1775-77), αντίστοιχα,όπου δίδαξε και ίδρυσε Ελληνικό Σχολείο,όπου χρέη Δασκάλου ανέλαβε ο εκάστοτε παπάς του χωριού

      Προς τιμήν του Κοσμά του Αιτωλού υπάρχει στον Γέρμα Ναός αφιερωμένος στον Αγιο.Από το Ιστολόγιο του φίλου Γ.Αλεξίου,συνταξιούχου Δασκάλου-Θεολόγου , από τον Γέρμα Καστοριάς,που υπήρξε Σχολικός Σύμβουλος και στο Χωριό μας πήραμε τις βασικές αυτές πληροφορίες.

Στο ιστολόγιό του "Φώς της Καστοριάς" υπάρχει εκτεταμένη αναφορά στις επισκέψεις του Αγίου Κοσμά στο Γέρμα,τις προφητείες του γενικά αλλά και τοπικά για την περιοχή.

    Για το χωριό μας έχουμε κάποιες,μη επιβεβεβαιωμένες πληροφορίες , από πάππου προς πάππον διηγήσεις,από τον παππού μακαρίτη ιεροψάλτη Σιαρέγκο ( διήγηση  από εγγονό του σήμερα Νίκο Νικολόπουλο ,αλλά και Ηλία Παπαδόπουλο από μάνα του, αδελφή Σιαρέγκου)  ότι  ο Πατροκοσμάς είχε περάσει ή και διανυκτέρευσε  στο Σδράλτση,αφού είχε έρθει από το Δουπιάκι (Δισπηλιό),όπου συνάντησε χωρικούς "Ντουπιακνούς" και ρωτούσε πληροφορίες για την Καστοριά και τα γύρω χωριά..Δεδομένου ότι ο Πατροκοσμάς πήγε 2 φορές στη "Λόσνιτσα" (Γέρμα) δεν αποκλείεται να πέρασε και από το χωριό μας και ίσως να έσπειρε τότε τον σπόρο της ίδρυσης της μετέπειτα "Ελληνικής Σχολής Σδράλτσης".

    Αν αυτό αληθεύει,φαίνεται  ότι το Χωριό "Σδράλτση" υπήρχε από το έτος 1775 τουλάχιστον, αν και κατά άλλη πηγή (δάσκαλος Μίμης Δημητριάδης από φίλο του καθηγητή Ιστορίας ΑΠΘ κ Κολιόπουλο, από το Βοτάνι Καστοριάς) αναφέρονται σε Φορολογικά Κατάστιχα της Οθωμανικής περιόδου Φόροι από "Σδράλτση"  πολύ παλιότερα (από το 1540(??))