Μούστος,Μουστόπιτα και Σουτζούκια μετά τον Τρύγο

Μετά τον Τρύγο: Μούστος ,Mουστόπιτα και Σουτζούκια,και άλλα Νόστιμα παραδοσιακά παρασκευάσματα-Αμπελόκηποι Καστοριάς

Τρύγος


Τρύγος,άσπρα σταφύλια


Επιτραπέζια,Μοσχάτα Σταφύλια

Τέλος Σεπτέμβρη μέχρι μέσα Οκτώβρη ολοκληρώνεται συνήθως ο Τρύγος των Αμπελιών και στους Αμπελόκηπους Καστοριάς.

Τα σταφύλια πατιούνται είτε παραδοσιακά σε σκάφες με τα πόδια ,με τη βοήθεια του συγγενολογιού,όταν πρόκειται για μικρά αμπελάκια, είτε πιο οργανωμένα με βοηθητικό προσωπικό και με μηχανές και σαν παράγωγο συγκεντρώνονται τα στέμφυλα (τσίπουρα) για το βράσιμο του τσίπουρου στα παραδοσιακά Καζάνια.

Με το πάτημα των σταφυλιών παράγεται ο χυμός τους,ο Μούστος,γλυκόπιοτο κέρασμα εποχής που σιγά-σιγά βράζει στα βαρέλια ή δεξαμενές και γίνεται κρασί.

Μόλις γίνει ο Μούστος,οι παλιές νοικοκυρές κρατούν ακόμη την παράδοση και παρασκευάζουν «Μουστόπιτα» και «Σουτζούκια».Για τον σκοπό αυτό βάζουν στο μούστο «ασπρόχωμα» που οι «αντροι» της φαμίλιας πηγαίνουν και σκάβουν κάτω στα «ριντώματα» σε κάποιες πλαγιές προς το Κουρί ή το Στάσινο, που καθαρίζει τον μούστο.Ο μούστος βράζει μια φορά,αφήνεται μετά να κατακάτσει το ασπρόχωμα ,την άλλη μέρα στραγγίζεται με σίτα το ασπρόχωμα και ξαναβράζει ο μούστος που με την προσθήκη αλεύρου,(γι αυτό λέγεται και "Μουσταλευριά") παχύρευστο ζελέ,με ποικίλες συνταγές και αφού κρυώσει γίνεται η Μουστόπιτα που πασπαλίζεται με τριμμένα καρύδια.

Παράλληλα,αφού ήδη έχουν μαζευτεί τα καρύδια από τις καρυδιές,καθαρίζονται καρύδια και «ραμματιάζονται» με σπάγγο που στη συνέχεια αραδιάζονται σε ταβά και περιχύνονται με μουστόπιτα ζεστή που καλύπτει τα καρύδια.Τα κρεμαστά αυτά «μουστοκάρυδα» λέγονται «Σουτζούκια» και κρεμιούνται για στέγνωμα στον ήλιο ή σε υπόστεγα.

Στις φωτογραφίες φαίνονται «Μουστόπιτα» με καρύδια,και «Σουτζούκια» έτοιμα για κρέμασμα από την αδελφή μου Μαριάνθη Παπαδοπούλου(κρατά πολλές από τις παραδοσιακές αγροτικές συνήθειες και συνταγές) καθώς και τεμάχιο κομμένο «Σουτζούκι» που φαίνεται σε τομή.

Είναι τα νόστιμα κεράσματα των αμπελουργών αυτή την εποχή καθώς παρακολουθούν το βράσιμο των κρασιών τους στα βαρέλια με τις ευχές για «Καλό Χειμώνα»

Μουστόπιτα με καρύδια


Παρακάτω:Σουτζούκια (μουστοκάρυδα)
έτοιμα για στέγνωμα,από
Μαριάνθη Παπαδοπούλου.
Διακρίνονται τα αγροτικά εργαλεία
και παραδοσιακές χειροποίητες
κρεμασμένες κλίτσες του Ηλία
Παπαδόπουλου και "καλαμπόκες"
για στέγνωμα=============
Αμπελόκηποι Καστοριάς
Οκτ'2009




ΚΑΤΩ:Σουτζούκια,κομμένα,σε τομή,έτοιμα
σε αλουμινόχαρτο,προς..... "βρώσιν".Καλή Ορεξη!

Ριτσέλια:ενα άλλο έδεσμα,γλυκό που γίνονταν με τον μούστο,απ'ότι θυμάμαι μικρός, ήταν ένα γλυκό με κομάτια από κολοκύθι που έβραζε μέσα σε μούστο που είχε περάσει την διαδικασία παρασκευής μουστόπιτας αλλά έβραζε παραπέρα για να "σωθεί" και έτσι παράγονταν ένα σιρόπι που λέγονταν "πετιμέζι".Μέσα σε αυτό έβραζαν τα κομμάτια κολοκύθας,τα "ριτσέλια" που δέχονταν προεργασία ανάλογη με του κολοκυθάτου γλυκού

Τα παραπάνω γράφονται με βάση περιγραφή 18/10/2009 από την μάνα μου Ελευθερία Νικοπούλου (έτος γέν.1913) που με πλήρη διαύγεια θυμάται όλη τη διαδικασία για το Μούστο,Μουστόπιτες,Σουτζούκια και Ριτσέλια,όπως τα έκαναν οι νοικοκυρές στην εποχή της.

Νικόπουλος Χρίστος cnikop@yahoo.gr
Αμπελόκηποι Καστοριάς
Οκτώβριος 2009